Loopbaan

Jongens zouden technischer ingesteld zijn en worden daardoor sneller aangemoedigd richting technische studierichtingen en sectoren. Meisjes zouden dan weer beter geschikt zijn voor een job in de zorg want van hen verwachten we dat ze van nature zorgzaam en communicatief zijn.

Er is natuurlijk niets mis met jongens die eerder geïnteresseerd zijn in wetenschap en techniek, en meisjes die eerder neigen naar zorg en onderwijs. Maar ook het omgekeerde is prima! Ieder persoon is uniek en heeft specifieke kwaliteiten en interesses. Om te garanderen dat iedereen volledig vrij is om eigen keuzes te maken op vlak van opleiding en carrière, kunnen we genderstereotiepe verwachten beter over boord gooien.

Zo is het belangrijk om rolmodellen in de kijker te zetten. Mannen die bewust kozen voor de zorg omdat ze voldoening halen uit het dagelijks helpen van anderen. Of vrouwen die een uitdaging vonden in schrijnwerkerij. Representatie is van belang want you can't be what you can't see. Hier is een rol weggelegd voor de bredere samenleving. Door infobrochures te verspreiden met getuigenissen van vrouwelijke en mannelijke studenten, sensibiliseringsacties rond mannen in de zorgsector en berichtgeving over het stijgend aantal vrouwen in de bouwindustrie krijgen jongens en meisjes de boodschap dat alles mogelijk is. Zo worden ze gestimuleerd om hun eigen richting in te slaan.

Ook rolmodellen in je directe omgeving zijn cruciaal. Ouders, leraren, vrienden en partners kunnen een belangrijke rol spelen in het maken van studiekeuzes en latere carrièrebeslissingen. Probeer daarom roldoorbrekend te denken en iedereen aan te moedigen hun eigen passie te ontdekken, voorbij genderstereotiepen.

Taal is in dit opzicht belangrijk. Veel beroepen worden door hun benaming als vrouwelijk of mannelijk gezien. Ooit waren er alleen politiemannen en kleuterjuffen, maar dat is vandaag wel anders. Probeer daarom zoveel mogelijk genderneutrale benoemingen te gebruiken. Zo spreek je beter van een politieagent in plaats van een politieman en over een verpleegkundige in plaats van een verpleegster.
 

Leestips

• WeGoSTEM
• STEMgirls
• Een zorgjob; ik ga ervoor
• IGVM: Checklist sekseneutraliteit bij functiewaardering en -classificatie
• Rapport ella: Anders gaan werken: vrouwen met een migratieachtergrond op de Vlaamse arbeidsmarkt
• Project Plan International: België: Unlock the power of girls!
• Jobat: "Vrouwen in een mannenberoep"
• De Standaard: "Microsoft stuurt zijn dochters uit: ICT-sector zoekt vrouwen"
• De Standaard: "Meer mannen werkzaam in zorg"
• The Guardian: "Sorry, Google memo man: women were in tech long before you”
• RoSa: Arbeidsdiscrimlinatie
• Nieuwsbrief RoSa: Mannen in 'zachte' sectoren
• OneWorld: "Een vroedvrouw kan ook een man zijn"
• Knack: "Mannen in de zorgsector: 'Ik ben dubbel gemotiveerd om te tonen wat ik waard ben'"

Kijktips

• Jobat: "Mannen- of vrouwenwerk?"
• Dokters van de Wereld: "André, verpleger bij het Medisch Winterplan"
• PZC: "Kleutermeester Sjef: veertig jaar fluitend naar school"
• NMBS: "Op weg met een treinbestuurster!"

Beyoncé mag dan wel zingen dat vrouwen de wereld leiden; als we naar de politiek kijken, zien we iets helemaal anders. Zo bezetten vrouwen nog geen vierde van de parlementaire zitjes en zijn slechts 15% van alle regeringsleiders of presidenten wereldwijd vrouwelijk.

Daarbij mogen we ook het historische aspect niet uit het oog verliezen: vroeger mochten nu eenmaal enkel mannen politiek bedrijven. Wist je dat vrouwen in België pas mogen stemmen sinds 1948? Dat is nog niet zo lang geleden als je zou denken, toch? Mede daardoor zien we vaak een beter evenwicht tussen mannen en vrouwen als we naar jongere politici kijken.
 

Leestips

• Stem vrouw: voor evenwicht in de politiek
• Vrouwenraad: Memorandum voor een goed lokaal gelijkekansenbeleid v/m
• zij-kant: Vrouwen in de lokale politiek
• RoSa: Politieke participatie
• RoSa: Gelijkekansenbeleid
• IGVM: Politiek
• IGVM: De trajecten van vrouwen in de Belgische politiek
• Knack: "Elke maatregel voor meer vrouwen in de politiek versterkt de democratische instellingen"
• De Correspondent: "De eerste vrouwelijke premier komt er niet door 'normaal' te doen"
• De Correspondent: "Maak kennis met de vrouwenscout die de politiek minder mannelijk wil maken"

Van mannen verwachten we dat ze goede leiders zijn. Vrouwen daarentegen worden verondersteld "te zacht" te zijn om knopen door te hakken en soms moeilijke beslissingen te nemen. Deze genderstereotiepen maken dat vrouwen zich bij sollicitaties extra moeten bewijzen. Ze worden namelijk beoordeeld op eigenschappen die we eerder met mannen associëren.

Daarnaast is het niet altijd in het voordeel van de vrouw om blijk te geven van "typisch mannelijke eigenschappen". Wanneer een vrouw zich dominant of zelfzeker opstelt, wordt dit negatiever beoordeeld dan mannen. Dat komt omdat dit gedrag niet past in de klassieke genderrollen.

Omgekeerd geldt voor mannen dat ze al gauw als zwak worden afgeschreven als ze niet voldoen aan het mannelijke genderrolpatroon van dominantie en zelfzekerheid. We verwachten van mannen immers dat ze assertiever zijn dan vrouwen. Wanneer een man eerder teruggetrokken is, zal een man hier mogelijkerwijs sneller op afgerekend worden dan een vrouw. Impliciet of expliciet kunnen ze de boodschap krijgen dat ze zich moeten vermannen. Dat ze maar snel moeten leren hun mannetje te staan op de werkvloer. 

Genderstereotiepe vooroordelen spelen dus een rol in het aanwervingsproces. Onbewust of niet, zorgen ze ervoor dat vrouwen minder snel promotie krijgen of een plekje in de hogere echelons van de bedrijfshiërarchie kunnen bemachtigen.

Het hoeft dan ook niet te verbazen dat er nog steeds minder vrouwen zijn in leidinggevende functies binnen bedrijven en organisaties. Dit noemt men verticale segregatie. Wanneer een bepaald gender oververtegenwoordigd is onderaan de carrièreladder of een ander gender ondervertegenwoordigd is bovenaan de carrièreladder.

Bovendien is er ook sprake van horizontale segregatie. Hiermee wordt verwezen naar de ongelijke vertegenwoordiging in verschillende sectoren. Zo zien we meer vrouwen in het onderwijs en in de zorg. Mannen zijn dan weer oververtegenwoordigd in de politiek of in wetenschappelijke domeinen. 

Leestips

• RoSa: Arbeidsdicriminatie
• Femma: "Quota brengen vrouwen in raden van bestuur"
• Amnesty International: "Vrouwen in topfuncties: kunnen quota het glazen plafond doorbreken?"
• HLN: "Vrouwen aan de top, niet (altijd) evident"
• Vlaanderen Intern: Vrouwen in topfuncties
• Sprout: "Diversiteit is goed voor bedrijven, want ze gaan eraan verdienen"
• Nieuwsbrief RoSa: De loonkloof
• Nieuwsbrief RoSa: Genderongelijkheid in de wetenschap en academische wereld
• De Morgen: "M/V loonkloof neemt toe vanaf vijfde carrièrejaar"
• De Standaard: "Als vrouwen meer carrière willen maken, moeten vooral hun mannen veranderen"
• The Guardian: "Women are taught from childhood not to offend. It's still holding us back"
• De Morgen: "Carrière van man komt eerst als er kind is"
• De Morgen: "Jonge moeders doen dubbel zoveel toegevingen voor goede balans werk en gezin"
• De Standaard: "Vrouwen veel vaker hooggeschoold, maar veel minder leidinggevend"
• BBC: "The hidden load: How 'thinking of everything' holds mums back"
• De Morgen: "Waarom vrouwen telkens weer de pineut zijn op de arbeidsmarkt"

Ambitie is een eigenschap die vaker met mannen dan met vrouwen geassocieerd worden. Hoe komt dat nu?

In leidinggevende functies zien we vaker mannen dan vrouwen. De metafoor van het glazen plafond verwijst naar een onzichtbare barrière die het vrouwen moeilijk maakt om door te stoten naar de top. Daarnaast wordt het idee van de kleverige vloer ook soms gebruikt om aan te duiden dat vrouwen minder snel de carrièreladder opklimmen.

Een belangrijke factor hierin is het gebrek aan representatie. Doordat er zo weinig vrouwen leidinggevende posities bekleden, zijn er weinig rolmodellen waaraan vrouwelijke werknemers zich kunnen spiegelen. Deze beeldvorming beknot vrouwen in hun ambitie en bevestigt het genderstereotype dat carrière maken is weggelegd voor mannen.

Onderzoek wijst bovendien aan dat vrouwen zich over het algemeen lager inschatten dan mannen, ook al zijn hun vaardigheden en werkervaring gelijkwaardig. Daarom is het belangrijk de genderklik te maken en genderstereotiepen over boord te gooien.
 

Leestips

• Equal Pay Day
• Ronald Burke & Debra Major – Gender in Organizations
• RoSa: Arbeidsparticipatie
• BBC: "Why imposter syndrome hits women and women of colour harder"
• Rekto:Verso: "Waarom wij de koninginnen van de sorry zijn"
• OneWorld: "Ik wil niet meer mannelijkheid, maar menselijkheid"
• Scientific American: "To Close the Gender Gap in Wages, We Need to Start Young"