Opgroeien / opvoeden
Bewust en onbewust houden we via speelgoed, hobby's en kledij verwachtingen tegenover jongens en meisjes in stand.
Jongens spelen met auto's, meisjes met poppen
Als je de reclameblaadjes van speelgoedwinkels bekijkt, kan je er niet omheen. Jongens mogen dromen over een toekomst als agent, wetenschapper of astronaut, ze mogen bouwen en op avontuur gaan. Meisjes krijgen roze glitterprullen en kunnen kiezen uit een carrière als prinses of huisvrouw.
De omgeving waarin je opgroeit, en dus gender, bepaalt veel meer waar je mee speelt dan je geslacht. Nochtans kunnen jongens ook perfect iets kiezen uit de pink aisle van de speelgoedwinkel en kunnen meisjes net zo goed aan de slag met bouwblokken en racewagens.
Als ouder kan je zelf het goede voorbeeld tonen door bij de aankoop van stiften, boeken, fietsen, blokken ... bewust voor de genderneutrale variant kiezen. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je dochter niet met poppen mag spelen of je zoonlief moet verbieden om voor de zoveelste keer een racewagen te vragen voor zijn verjaardag. Heel wat jongens en meisjes gaan op een gegeven moment door een fase waarin ze erg genderstereotiepe voorkeuren hebben. Het heeft geen zin om kinderen te forceren, maar je kan hen wel blijven stimuleren om verder te kijken en nieuwe dingen te ontdekken.
Leestips
- Charlie: "Jongetjes in jurkjes"
- Vrij Spel, Kinderen Kiezen Wel
- Let Toys Be Toys
- Christia Spears Brown – Parenting Beyond Pink and Blue
- Barbara Martin – Children at Play
- The Guardian: "Let's leave boys' and girls' sections behind"
- RoSa: Gender en socialisatie
- The Guardian: "Pink and blue toys colour future of our children, study warns"
- VICE: Hoe genderspecifieke marketing ongelijkheid en discriminatie in stand houdt
- Al Jazeera: "Barbie debuts doll in likeness of UK COVID-19 vaccine developer"
- De Morgen: "Lego maakt geen speelgoed meer voor ‘meisjes’ of ‘jongens’"
Kijktips
Meisjes doen de afwas, jongens maaien het gras
Uit onderzoek van het Jeugdonderzoeksplatform, een samenwerking van VUB, UGent en KU Leuven, blijkt dat 27 procent van de thuiswonende meisjes tussen 14 en 30 jaar in Vlaanderen dagelijks helpt met het uitvoeren van huishoudelijke taken, terwijl dat bij jongens maar 15,5 procent is. Dat heeft vooral te maken met het feit dat meisjes vaker dagdagelijkse klussen zoals koken en afwassen toegewezen krijgen, terwijl jongens eerder gevraagd worden om bijvoorbeeld het gras te maaien, en dat hoeft maar eens op de week (of zelfs minder). Nochtans moeten ook jongens later voor zichzelf én hun woning kunnen zorgen, toch?
Als ouder kan je jezelf dus de vraag stellen of je van je zoon en dochter verwacht dat ze zich aan dezelfde afspraken houden. Krijgen ze allebei de opdracht om op te ruimen, de afwas te doen of het gras te maaien? En hoe verdelen jullie als ouders zelf de taken onder elkaar? Het goede voorbeeld geven heeft ook in dit geval een grote impact op de beeldvorming en mentaliteit van kinderen.
Leestips
- Dossier EXPOO: Genderbewust opvoeden
- JOP: "Hoe vaak houden jongeren zich bezig met het huishouden?"
- De Standaard: "Traditioneel rollenpatroon zit er bij jongeren goed in"
- The New York Times: "What We Are Not Teaching Boys About Being Human"
- The Guardian: "Dude, the patriarchy messed up my life – and yours too"
Prinsessenboeken voor meisjes, piratenverhalen voor jongens
Heel wat meisjes herkennen zich in stoere piraten, net zoals heel wat jongens prinsessen willen zijn. Veel jeugdboeken wijken echter niet af van de clichépaden.
Kinderen die zichzelf niet herkennen in deze verhalen, kunnen zich ‘abnormaal’ voelen en denken dat er iets mis is met hen. Gelukkig bestaan er ook al heel wat boeken waarin meisjes drakenjagers zijn en jongens aan ballet doen, waarin prinsessen met andere prinsessen trouwen en vaders de was doen.
Genderklik verzamelde alvast een heleboel leuke kinderboeken waarin de personages heerlijk zichzelf zijn; ook als dat niet in het klassieke plaatje past. Ontdek hier onze genderbewuste kinderboekentips!
Leestips
- Let Books Be Books
- Stichting Zo-ook: voor diversiteit in kinderboeken
- Vrij Nederland: "Het nieuwe verantwoorde kinderboek"
- Knack Focus: "Achtjarig meisje maakt einde aan seksistisch gelabelde kinderboeken"
- Knack Weekend: "Is Jommeke een macho van 65? Haal het seksisme uit de strips"
- The Guardian: "Gender Swapped Fairy Tales review"
Lieve meid, flinke jongen
Complimentjes zijn leuk. Een compliment krijgen is positief voor je zelfbeeld. Het moedigt je bovendien aan je talenten te ontwikkelen of goed gedrag eigen te maken. Maar krijgen jongens en meisjes om dezelfde redenen complimentjes?
Meisjes krijgen applaus als ze lief zijn voor een ander en krijgen doorgaans meer complimenten op hun uiterlijk. Jongens kunnen dan weer op een high-five rekenen wanneer ze zin voor initiatief tonen of wanneer ze flink zijn wanneer ze pijn hebben. Zo sturen we de boodschap dat lief en mooi zijn de belangrijkste kwalititeiten van een meisje zijn terwijl jongens vooral ondernemend en stoer moeten zijn.
Een jongen vindt het vast ook fijn om te horen dat hij er leuk uitziet. Net zoals een meisje aanmoediging kan gebruiken als ze een technisch spel opgelost heeft. Roldoorbrekende complimenten zijn des te belangrijker omdat we meisjes en jongens aanmoedigen zich buiten de lijntjes van genderstereotiepen te begeven. We geven ze de boodschap dat ze al hun interesses en talenten kunnen ontwikkelen in plaats van ze een bepaalde richting in te duwen.
Wanneer we jongens bijvoorbeeld complimenteren wanneer ze zich sterk houden na een val, leren ze dat ze geen pijn mogen voelen. Ze krijgen impliciet de boodschap dat ze hun emoties moeten onderdrukken.
Toch wijst onderzoek uit dat jongens en meisjes als baby evenveel huilen. Bij het opgroeien blijken jongetjes vaker te huilen op jongere leeftijd, vermoedelijk door een verhoogde kans op aangeboren ziektes die ervoor zorgen dat ze zich niet goed voelen. Pas later huilen meisjes vaker. Jongens krijgen dan ook sneller te horen dat ze flink en sterk moeten zijn en dat heeft een impact op hoe ze hun gevoelens uiten.
Als meisjes zogenaamd 'jongensgedrag' vertonen, wordt dat vaak gezien als een teken van zelfvertrouwen of karakter, terwijl jongens die met 'meisjesspeelgoed' spelen sneller op de vingers getikt worden. Er is niets mis met voetballende jongens en meisjes die van roze houden, noch met skatende meisjes en jongens die van make-up houden. Waar een kind talent of interesse in heeft, doet er eigenlijk niet toe.
Leestips
- VRT NWS: "Laat Jonas en Eline écht zichzelf zijn: experten geven tips voor een genderbewuste opvoeding"
- Vrij Nederland: "Geef jonge meisjes meer rebellerende rolmodellen"
- Plan International: "Zonen in huis? Deze tien opvoedingstips zijn geweldig interessant"
- Happinez: "Als je een zoon hebt ... (lees dan deze brief)"
- Ketnet: "Waarom is het niet leuk om een jongen te zijn?"
- HP De Tijd: "Waarom vrouwen meer huilen dan mannen"
- The Mask of Masculinity
- Nieuwsbrief RoSa: De impact van gendernormen
- Goed Gevoel: "'Echte mannen huilen niet' en andere vooroordelen"
- Rekto:Verso: "Waarom wij de koninginnen van de sorry zijn"
- OneWorld: "Ik wil niet meer mannelijkheid, maar menselijkheid"
- The Guardian: "Women are taught from childhood not to offend. It's still holding us back"
- The Guardian: "'Why isn't crying manly?': a comic and a Bake Off star ask what makes a man"
- Scientific American: "To Close the Gender Gap in Wages, We Need to Start Young"
- Klasse: "Genderbewust lesgeven: goed voor alle leerlingen"
- The New York Times: "What We Are Not Teaching Boys About Being Human"
- The Guardian: "Dude, the patriarchy messed up my life – and yours too"